Vitiligo, ciltteki melanin pigmentinin kaybına bağlı olarak beyaz lekelerle kendini gösteren otoimmün kökenli bir hastalıktır. Ancak bu beyaz lekeler, her zaman vitiligo anlamına gelmeyebilir. Pigment kaybı veya cilt renginde değişiklikle seyreden başka birçok hastalık ve durum, vitiligo ile benzer görünümde olabilir. Bu nedenle, doğru tanının konulabilmesi için ayırıcı tanının dikkatle yapılması büyük önem taşır. Özellikle hastalığın başlangıç evresinde lezyonların şekli, dağılımı ve rengi, başka dermatozlarla benzerlik gösterebilir.

Dermatolojik muayene, Wood’s lambası ile ışık altında inceleme, biyopsi ve gerekirse laboratuvar testleri kullanılarak vitiligo benzeri lezyonların nedeni netleştirilebilir. Aksi takdirde yanlış tanı ile uygun olmayan tedavilere başvurulabilir ve bu da hastalığın ilerlemesine ya da psikolojik stresin artmasına neden olabilir.

1. Pityriasis Alba (Alacalı Beyazlık)

Çocuklarda ve gençlerde sık görülen bu durum, genellikle yüz bölgesinde açık renkli, hafif kabuklu ve yuvarlak plaklar şeklinde başlar. Vitiligodan farklı olarak:

• Tam pigment kaybı değil, kısmi renk açılması vardır
• Lezyonlar genellikle pullanma ile birlikte seyreder
• Kaşıntı hafiftir ve çoğu zaman yoktur
• Atopik dermatit geçmişi olan bireylerde daha sık görülür

Erken evrede vitiligo ile kolayca karıştırılabilir, ancak genellikle tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden düzelir.

2. Tinea Versicolor (Renk Değiştirici Mantar Enfeksiyonu)

Malassezia furfur adlı mantarın neden olduğu bu yüzeyel enfeksiyon, beyaz, kahverengi veya pembe renkli, hafif pullu plaklarla karakterizedir. Genellikle:

• Gövde, sırt, omuz ve boyun bölgelerinde görülür
• Terleme ve sıcak ortamlarla tetiklenir
• Lezyonlar genellikle asimetriktir ve birbiriyle birleşebilir
• Mikroskobik incelemede mantar elemanları görülür

Vitiligodan farklı olarak, antifungal tedavi ile iyileşir ve hipopigmente alanlarda tam renk geri döner.

3. Postinflamatuar Hipopigmentasyon

Herhangi bir cilt travması, iltihabi reaksiyon veya dermatit sonrası oluşabilir. Örneğin:

• Egzama, liken planus, sedef hastalığı sonrası
• Yanıklar, cerrahi müdahaleler ya da lazer uygulamaları sonrası

Bu tür pigment kaybı geçici olabilir ve cilt tonuna göre düzelme süresi değişir. Vitiligodan ayıran özellikler:

• Lezyonlar genellikle öncesinde kızarıklık, kabuklanma, kaşıntı öyküsü taşır
• Melanin üretici hücreler tamamen kaybolmaz
• Pigment kaybı homojen değildir

4. Nevus Depigmentosus (Doğumsal Hipopigmente Ben)

Genellikle doğumdan itibaren mevcut olan, stabil ve ilerlemeyen beyaz leke şeklinde seyreder. Vitiligodan farklı olarak:

• Yaşam boyu büyüklüğü genellikle değişmez
• Çevresinde inflamasyon veya sınırlarında ilerleyici yayılım görülmez
• Wood’s lambası ile incelendiğinde vitiligoya göre daha az parlaklık gösterir
• Ailesel geçiş göstermez

Karıştırılmaması gereken bir doğumsal leke türüdür.

5. Halo Nevus (Haleli Ben)

Melanosit içeren bir benin etrafında bağışıklık sistemi hücrelerinin saldırısı sonucu çevresinde beyaz halka oluşur. Bu durum:

• Genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar
• Zamanla benin ortası da silinebilir
• Vitiligo ile birlikte de görülebilir
• Birden fazla halo nevus olması durumunda vitiligo açısından tetkik gerekebilir

Bu durum geçici olabilir ancak takibi önemlidir.

6. İdiopatik Guttat Hipomelanozis

Orta yaş ve üzerindeki bireylerde, özellikle kol ve bacaklarda görülen 5 mm’den küçük, damla şeklinde beyaz lekelerdir. Özellikleri şunlardır:

• Yaşlanma ve güneşe maruz kalma ile ilişkilidir
• Asimptomatiktir, kaşıntı veya ağrı yapmaz
• Zamanla sayısı artabilir ancak birleşmez
• Vitiligodan farklı olarak ilerleyici değildir ve çoğu zaman kozmetik olarak önemsenmez

7. Albinizm (Konjenital Pigment Bozukluğu)

Tamamen genetik bir bozukluk olan albinizm, tüm vücutta melanin eksikliğiyle seyreder. Göz rengi, saç ve cilt rengi tamamen etkilenir. Vitiligodan temel farkları:

• Doğumdan itibaren mevcuttur
• Yaygın ve simetrik bir dağılım gösterir
• Gözde fotofobi, nistagmus gibi semptomlar eşlik eder
• Melanosit sayısı vardır ancak enzimatik defekt nedeniyle işlev görmez

Vitiligodan çok daha farklı bir klinik tablodur.

Ayırıcı Tanıda Dikkat Edilmesi Gerekenler