Vitiligo Lekesi Nedir?

Vitiligo, ciltte melanosit adı verilen pigment hücrelerinin kaybı nedeniyle ortaya çıkan beyaz, keskin sınırlı lekelerdir. Bu lekeler vücudun herhangi bir yerinde görülebilir ve genellikle simetrik olarak yayılır. Peki bu lekeler geçici midir, yoksa kalıcı mı olur?

Bu sorunun yanıtı; vitiligonun tipi, süresi, hastalığın aktivitesi ve uygulanan tedavi yöntemlerine göre değişiklik gösterir.

Vitiligo Lekeleri Her Zaman Kalıcı mıdır?

Hayır. Vitiligo lekeleri her zaman kalıcı değildir. Uygun tedaviyle birlikte repigmentasyon, yani cilt renginin geri kazanılması mümkündür. Ancak bazı vakalarda lekeler kalıcı olabilir ya da kısmen düzelebilir.

Kalıcılığı Etkileyen Faktörler:

1. Hastalığın tipi: Segmental vitiligo genellikle erken yaşta başlar ve stabil seyreder. Tedaviye daha az yanıt verir.
2. Hastalığın süresi: Uzun süreli vitiligo lekelerinde geri dönüş daha zordur.
3. Tutulan bölge: Yüz, boyun gibi bölgelerde repigmentasyon daha kolayken; eller, ayaklar, dudak çevresi gibi uç bölgelerde daha dirençlidir.
4. Tedaviye yanıt: Fototerapi, topikal ajanlar ve immün modülatör tedavilere verilen yanıt kişiden kişiye değişir.
5. Hastalığın aktivitesi: Aktif vitiligo tedaviye daha zor yanıt verirken, stabil vitiligo daha iyi sonuçlar verir.

Repigmentasyon: Cilt Renginin Geri Gelmesi Mümkün mü?

Repigmentasyon, cildin orijinal renginin vitiligo lekesi üzerinde yeniden oluşmasıdır. Bu süreç, melanositlerin yeniden aktive olmasıyla gerçekleşir. Bazı vakalarda cilt kendi kendine bile pigment üretmeye başlayabilir. Ancak çoğu durumda tıbbi müdahale gerekir.

Başlıca Repigmentasyon Yöntemleri:

• NB-UVB fototerapi
• Topikal takrolimus veya kortikosteroidler
• 308nm excimer lazer
• Kök hücre nakli veya melanosit transplantasyonu (deneysel)
• Topikal JAK inhibitörleri (örneğin Ruxolitinib krem)

Repigmentasyonun başarısı genellikle ilk 3-6 ay içerisinde gözlemlenmeye başlanır. Ancak bazı hastalarda 1 yıl veya daha uzun süre gerekebilir.

Kendiliğinden İyileşme Mümkün mü?

Evet, bazı vitiligo vakalarında lezyonlar zaman içinde kendiliğinden gerileyebilir. Bu özellikle stres veya enfeksiyon gibi tetikleyici bir faktörün ortadan kalktığı durumlarda görülebilir.

Ancak bu durum nadirdir ve genellikle küçük, sınırlı bölgelerde oluşur. Aktif, yaygın veya uzun süredir var olan lekelerde kendiliğinden iyileşme beklenmemelidir.

Kalıcı Olma Riski En Yüksek Olan Bölgeler

Bazı vücut bölgeleri tedaviye daha dirençli olduğu için lekelerin kalıcı olma ihtimali daha fazladır:

• El ve ayak sırtları
• Parmak uçları
• Dudak çevresi
• Genital bölge
• Diz ve dirsekler

Bu bölgelerdeki melanosit rezervleri daha az olduğundan tedaviye yanıt zayıf olabilir.

Vitiligo İz Bırakır mı?

Vitiligo, genellikle skar (yara izi) bırakmaz. Ancak bazı tedavi uygulamaları sonrası (örneğin agresif kriyoterapi, aşırı güneş yanığı, yanlış lazer kullanımı gibi) ciltte kalıcı hasar veya renk değişikliği oluşabilir. Bu durum “vitiligo izi” olarak değil, “sekonder cilt hasarı” olarak değerlendirilir.

Vitiligo’nun Tekrar Etme Riski Var mı?

Evet. Vitiligo, repigmentasyon sağlansa bile tekrarlayabilir. Bu nedenle tedavi sonrası düzenli takip ve korunma önlemleri (güneşten koruma, stres yönetimi, cilt bakımı vb.) önemlidir.

Yaygın Nüks Sebepleri:

• Stres
• Güneş yanığı
• Bağışıklık sistemini tetikleyen enfeksiyonlar
• Cilt travmaları
• Tedavinin erken kesilmesi

Vitiligo Lekelerinin Kalıcılığı Hakkında Bilimsel Görüş

Bilimsel veriler, erken dönemde başlanan tedavilerin pigmentasyonun geri dönüşünü artırdığını göstermektedir. Özellikle NB-UVB fototerapi gibi yöntemlerde %70’e varan başarı oranları bildirilmektedir.

Ancak geç evrede başlayan, yaygın tutulumlu, tedavisiz kalmış ya da immünolojik aktivitesi yüksek vitiligolarda lekeler kalıcı hale gelebilir.